Τετάρτη 2 Σεπτεμβρίου 2009

Σημείωση 173

Ο Ηρόδοτος (2.35) λέει απλά ότι οι Αιγύπτιοι “έχουν ήθη και έθιμα διαφορετικά από όλους τους άλλους ανθρώπους”


Σημείωση 172

Στην παράγραφο 61 ο Διόδωρος λέει ότι ιδρυτής του λαβυρίνθου ήταν ο Μένδης.


Σημείωαη 171

Ο Ηρόδοτος (2.45) δεν δέχεται ότι γίνονταν ανθρωποθυσίες στην Αίγυπτο. Φαίνεται ότι αυτό ήταν αλήθεια στην εποχή του Ηροδότου. Πάντως πιστοποιούνται ανθρωποθυσίες σε πολλά ευρήματα από τις Δέκατη-όγδοη και Δέκατη-ένατη Δυναστείες. Επίσης ο Πλούταρχος και ο Μανέθων υπαινίσσονται ότι κάθε χρόνο θυσιαζόταν ένας κοκκινομάλλης για να αποφευχθεί κακή σοδειά.


Σημείωση 170

Για τον Πρίαπο γίνεται λόγος στο βιβλίο 4, παράγραφος 6


Σημείωση 169

Εννοεί τα βόδια


Σημείωση 168

Ποσό πολύ μεγάλης αξίας, Το κάθε τάλαντο αντιστοιχούσε με περίπου σημερινά 1000€


Σημείωση 167

Πρόκειται για τη γνωστή αναφορά του Ηρόδοτου (2.66-67) σχετικά με τα αιλουροειδή στην Αίγυπτο


Σημείωση 166

Ο Διόδωρος κρίνει τη στάση των Αιγυπτίων σχετικά με την εκπαίδευση των παιδιών τους, συγκρίνοντάς την με αυτή των Ελλήνων.


Σημείωση 165

Υπήρχαν πράγματι τριών ειδών γραφές στην αρχαία Αίγυπτο: η ιερογλυφική, η ιερατική και η δημοτική. Η τελευταία χρησιμοποιούταν ευρέως την εποχή του Διόδωρου. Όπως και ο Ηρόδοτος (2.36), ο Διόδωρος δεν κάνει τη διάκριση ανάμεσα στις δυο πρώτες.


Σημείωση 164

Απαγορευόταν δηλαδή η αγοραπωλησία των παιδιών, κάτι που ακόμα ίχυε σε κάποιες Ελληνικές πόλεις.


Σημείωση 163

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο (2.92) στην Αίγυπτο επικρατούσε η μονογαμία. Αυτό δεν ίσχυε, τουλάχιστον για τις ανώτερες τάξεις.


Σημείωση 162

Η περίφημη “συσάχθεια” (δηλαδή η απεμπλοκή από τα χρέη) νομοθετήθηκε από τον Σόλωνα το 594 π. Χ. Ο νόμος ακύρωσε κάθε απαίτηση του δανειστή στην ακίνητη περιουσία του οφειλέτη και απελευθέρωσε όλους όσους είχαν υποδουλωθεί για χρέη. Ακύρωσε επίσης κάθε συμφωνία που προέβλεπε προσωπική υπηρεσία του οφειλέτη προς τον δανειστή του. Με το νόμο αυτό απελευθερώθηκαν όλοι οι δούλοι που είχαν υποδουλωθεί από δανειστές για χρέη.


Σημείωση 161

Στη φράση αυτή του Διόδωρου περιλαμβάνεται το μεγάλο ιδεώδες της ελευθερίας, που όλοι οι Έλληνες εκτιμούσαν ιδιαίτερα: το δκαίωμα κάθε ελεύθερου ανθρώπου να εκφράζεται ελεύθερα και να σηκώνει το κεφάλι του σε οποιονδήποτε. Η στέρηση του δικαιώματος αυτού ήταν για τους Έλληνες η βρύτερη τιμωρία για έναν πολίτη.


Σημείωση 160

Το ίδιο αναφέρει και ο Ηρόδοτος (2.177), αλλά ο Πλούταρχος (Σόλων 31), με βάση τον Θεόφραστο, λέει ότι το νόμο αυτόν εισήγαγε ο Πεισίστρατος.


Σημείωση 159

Το ίδιο αναφέρει και ο Ηρόδοτος (2.177): μηδὲ ἀποφαίνοντα δικαίην ζόην (εκτός αν μπορούσε να αποδείξει ότι ζούσε με τίμιο τρόπο)


Σημείωση 158

βλέπε Μήδεια του Ευριπίδη (412-413): θεῶν δ᾽ οὐκέτι πίστις ἄραρε


Σημείωση 157

Εννοεί το Συμβούλιο των Αρεοπαγιτών στην Αθήνα και τη Γερουσία στη Σπάρτη. Η τελευταία περιγράφεται αναλυτικότερα στο Βιβλίο 17.104


Σημείωση 156

Ο Διόδωρος είναι οπαδός της αριστοκρατίας και επομένως κατακρίνει τις δημοκρατικές πόλεις στην Ελλάδα. Κατά πάσα πιθανότητα η κριτική του απευθύνεται ιδιαίτερα στην Αθήνα, όπου, σύμφωνα με όσα λέει ο ίδιος, οι τεχνίτες άφηναν πράγματι τη δουλεία τους για να συμμετέχουν στα κοινά, ενώ οι εργοδότες τους πλήρωναν και η πόλη τους έδινε επίσης μια αμοιβή


Σηείωση 155

Ο Αριστοτέλης (Ιστορία των Ζώων, 6.2) λέει ότι αυτό το πετύχαιναν με το να θάβουν τα αυγά σε κοπριά.


Σημείωση 154

Ο Ηρόδοτος (2.164) δίνει πληρέστερη περιγραφή της τάξης των μαχίμων


Σημείωση 153

Οι μοναδικές πληροφορίες που έχουμε για το θέμα της περιουσίας των ιερέων προέρχονται από τον Πάπυρο Harris, από τον δωδέκατο π. Χ. αιώνα, ο οποίος δίνει συγκεκριμένες πληροφορίες για την τεράστια περιουσία των ναών. Την εποχή εκείνη, οι ιερείς ήταν περίπου το 2% του πληθυσμού και κατείχαν το 15% της γης. Κατείχαν επίσης άλλου είδους περιουσίες, όπως χρυσάφι, πολύτιμες πέτρες, ελεφαντόδοντο, και άλλα πολύτιμα προϊόντα. Στους επόμενους αιώνες η δύναμή τους αυξήθηκε σημαντικά.


Σημείωση 152

Δυο τέτοιες περιπτώσεις παρουσιάζονται στο κεφάλαιο 64.


Πίσω στην Τέταρτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 151

Ο Άμασις (Αχμόσης ΙΙ της Εικοστής Έκτης Δυναστείας) βασίλευσε από το 569 μέχρι το 526 π. Χ., τα πρώτα τρία χρόνια της βασιλείας του συνέπεσαν με τα τρία τελευταία του Απρία.


Σημείωση 150

Από την αρχή του κεφαλαίου, ο Διόδωρος μας λέει ότι ο Ψαμμήτιχος είχε ξεκινήσει το εμπόριο με άλλους λαούς, κυρίως με τους Έλληνες, αλλά μόνο στις περιοχές που ήταν βασιλιάς, δηλαδή στις Αιγυπτιακές ακτές της Μεσογείου. Όταν έγινε βασιλιάς όλης της χώρας έφάρμοσε το μέτρο αυτό σε όλη την Αίγυπτο


Σημείωση 149

Την ιστορία αυτή των αποστατών διηγείται και ο Ηρόδοτος (2.30)


Σημείωση 148

Παρόμοια ιστορία διηγείται ο Ηρόδοτος (2.154) ο οποίος λέει ότι το στρατόπεδο (2.30) αυτό ήταν στην πόλη Δάφνες, (στο σημερινό Τελ Νταφενέχ), στο Πηλουσιακό στόμιο του Νείλου, που τώρα είναι διώρυγα. Οι μισθοφόροι εγκαταστάθηκαν σε στρατηγικό σημείο, στην είσοδο της Αιγύπτου από τη Συρία.


Σημείωση 147

Μόνο ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι οι φιάλες ήταν έντεκα, και όχι δώδεκα.


Σημείωση 146

Εννοεί τον Ηρόδοτο (2.151)

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 145

Πρόκειται για τον Λαβύρινθο που αναφέρθηκε προηγουμενα στο κεφάλαιο 61. Δεν ηταν όμως ο τάφος των Δώδεκα Βασιλιάδων, όπως λέει εδώ ο Διόδωρος, αλλά το παλάτι του Αμενεμχέτ ΙΙΙ (Αμενόφι) της Δωδέκατης Δυναστρείας


Σημείωση 144

Εννοεί στην δυτική όχθη του Νείλου


Σημείωση 143

Η ιστορία αυτή μας θυμίζει παρόμοιες από τη Βίβλο (Γένεσις 15.10, 17, 34.18-19) αλλά και τον Ηρόδοτο (7.39), που λέει ότι το σώμα του γιου του Πύθιου κόπηκε στα δυο και το ένα μέρος πετάχτηκε στο δεξί και το άλλο στο αριστερό μέρος του δρόμου, για να περάσει ο Περσικός στρατός στην πορεία του να καταλάβει την Ελλάδα


Σημείωση 142

Ο Σαβάκων ή Σαβάκος ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Εικοστής Πέμπτης Δυναστείας


Σημείωση 141

Το Αιγυπτιακό όνομα του Βόκχορι ήταν Βπόκεν-Άνεφ, ήταν ο δεύτερος από τους δυο βασιλιάδες της Εικοστής Τέταρτης Δυναστείας.


140

Λεπτομέρειες για την ιστορία αυτή, στη ξεχωριστό μας κεφάλαιο


Σημείωση 139

Το κάτω μέρος της τρίτης πυραμίδας είναι από κόκκινο γρανίτη, που ο Ηρόδοτος ονομάζει “Αιθιοπική πέτρα” (2.134)


Σημείωση 138

Πρόκειτε για τον Μενκαουρέ των Αιγυπτιακών επιγραφών


Σημείωση 137

Οι μούμιες που βρέθηκαν στις πυραμίδες αυτές, καθώς και οι μεγάλοι όγκοι από γρανίτη που τις προστάτευαν από τη σύληση, δείχνουν ότι αυτό δεν μπορεί να είναι αλήθεια


Σημείωση 136

Δηλαδή ήταν έξι πλέθρα αντί των επτά της πρώτης.


Σημείωση 135

Ο Ηρόδοτος δίνει την κλασσική περιγραφή της πυραμίδας (2.124-125)


Σημείωση 134

Με τον όρο “Αραβία” εννοείται επίσης η περιοχή ανάμεσα στο Νείλο και την Ερυθρά Θάλασσα, όπως στον Ηρόδοτο και στον Στράβωνα. Το υλικό για την κατασκευή της Μεγάλης Πυραμίδας προήλθε από την κοντινή περιοχή


Σημείωση 133

Με την εξωτερική επίστρωση, η οποία δεν υπάρχει πια, η Μεγάλη Πυραμίδα, αρχικά, είχε πλάτος διακοσίων τριάντα τεσσάρων μέτρων στη βάση της και ύψος εκατόν σαράντα επτά μέτρων


Σημείωση 132

Πρόκειται για τον Χέοπα του Ηροδότου (2.124), και τον Κουφού των Αιγυπτίων. Ο Διόδωρος κάνει το ίδιο λάθος που έκανε ο Ηρόδοτος: βάζει τους δημιουργούς των πυραμίδων της Τέταρτης Δυναστείας (γύρω στα 3000 π.Χ.) μετά από τον Ραμσή ΙΙΙ της Δωδέκατης Δυναστείας (γύρω στα 1200 π.Χ.)


Σημείωση 131

Πρόκειται για τον Ραμση ΙΙΙ, τον ονομαζόμενο Ραμσίνιτο, σχετικά με τον οποίο ο Ηρόδοτος (2.112) αναφέρει τον περίφημο μύθο για τους ληστές

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 130

Με τη λέξη “δράκων” Ο Διόδωρος, σχετικά με τον Πρωτέα, ακολουθεί - μάλλον αντιγράφει - τον Ηρόδοτο (2.112), ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα μπέρδεψε τον Αιγυπτιακό τίτλο “Προύτι” με τον Πρωτέα των Ελλήνων. Ο “Κέτης” δεν ταυτίζεται με κανένα γνωστό Αιγύπτιο βασιλιά


Σημείωση 129

Ο Διόδωρος, σχετικά με τον Πρωτέα, ακολουθεί, μάλλον αντιγράφει, τον Ηρόδοτο (2.112), ο οποίος κατά πάσα πιθανότητα μπέρδεψε τον Αιγυπτιακό τίτλο “Προύτι” με τον Πρωτέα των Ελλήνων. Ο “Κέτης” δεν ταυτίζεται με κανένα γνωστό Αιγύπτιο βασιλιά


Σημείωση 128

Το οικοδόμημα αυτό περιγράφεται στο κεφάλαιο 66. Στην κλασσική εποχή οι συγγραφείς δεν συμφωνούν για το όνομα αυτού που το έχτισε. Ο Μένδης ή ο Μάρρος του Διόδωρου δεν αναφέρεται πουθενά αλλού


Σημείωση 127

Δηλαδή “κομμένη μύτη


Σημείωση 126

Ακτισάνης είναι ένα ακόμα όνομα του Αιθίοπα βασιλιά Σαβάκου που αναφέρεται στο κεφάλαιο 65


Σηείωση 125

Ένας από τους οβελίσκους αυτούς υπάρχει ακόμα, φτιαγμένος από κόκκινο γρανίτη της Συήνης, και έχει ύψος είκοσι μέτρα. Τα πενήντα μέτρα που αναφέρει ο Διόδωρος είναι υπερβολικά.


Σημείωση 124

Τον ίδιο ακριβώς μύθο αναφέρει και ο Ηρόδοτος (2.111)

Σημείωση 123

Αυτά που αποδίδονται εδώ στον Σεσοώσι είναι σχεδόν τα όδια με αυτά που λέει ο Ηρόδοτος (2.102). Κοντά στη Μέμφιδα βρίσκονται τα δυο κολοσσιαία αγάλματα υου Ραμσή ΙΙ, το μεγαλύτερο από τα οποία είναι γύρω στα δεκατρία μέτρα, περίπου τριάντα πήχες που δίνουν ο Διόδωρος και ο Ηρόδοτος (2.110)..



Σημείωση 122

Ο Στράβων αναφέρει μια πολίχνη με αυτό το όνομα κοντά στις πυραμίδες.


Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 121

Πάνω από δυο μέτρα

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Τρίτη 1 Σεπτεμβρίου 2009

Σημείωση 120

Στην πόλη Σεμνέχ της Σαουδικής Αραβίας, κοντά στον Περσικό Κόλπο, βρέθηκε μια στήλη η οποία ταυτοποιήθηκε ότι στήθηκε από το Φαραώ Σενουσρέτ της Δωδέκατης Δυναστείας, ο οποίος συχνά ταυτίζεται με τον Σεσόωσι του Διόδορου και η οποία μοιάζει να είναι μια από τις στήλες που αναφέρει εδώ ο Διόδωρος, αλλά και ο Ηρόδοτος (2.102)

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 119

Ο ποταμός Ταναΐς είναι ο Δον και η λίμνη Μαιότιδα είναι η σημερινή Αζοφική Λίμνη. Η Κολχίδα είναι κάπου στον Καύκασο.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 118

Οι αρχαίοι με τον όρο αυτό δεν εννοούν τη σημερινή Ερυθρά Θάλασσα, αλλά τον Περσικό Κόλπο και τον Ινδικό Ωκεανό.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 117

Περίπου τριάντα χιλιόμετρα

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 116

Όλοι σχεδόν οι Έλληνες και Λατίνοι συγγραφείς τον αποκαλούν Σέσωστρι. Υπάρχουν αναρίθμητοι μύθοι σχετικά με αυτόν, τόσοι όσοι για κανέναν άλλον Φαραώ, με την εξαίρεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τελικά, στην Ελληνιστική εποχή, η φήμη του ήταν τόσο μεγάλη που θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει οποιονδήποτε Φαραώ. Όσα αναφέρονται γι' αυτόν προέρχονται προφανώς από τα έργα του Ραμσή ΙΙ της Δέκατης Ένατης Δυναστείας.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 115

Οι παραχωρήσεις αυτές ήταν συνηθισμένες στην αρχαιότητα. Ο Ξενοφών στην Ανάβαση (1.4.9) αναφέρει ότι στη Συρία είχαν παραχωρηθεί τα έσοδα από πολλά χωριά στη βασίλισσα-μητέρα. Και όταν ο Θεμιστοκλής κατέφυγε στην αυλή του βασιλιά της Περσίας, μετά την εξορία του από τους Αθηναίους, του δόθηκαν τρεις πόλεις για να συντηρηθεί: η Μαγνησία για το ψωμί του, η Λάμψακος για το κρασί του και η Μύος για το κρέας του (Θουκυδίδης 1.138.5). Το ίδιο ποσό αναφέρει και ο Ηρόδοτος (2.149) όσον αφορά το εισόδημα από τα ψάρια, μόνο που προσθέτει ότι αυτό γινόταν μόνο για έξι μήνες το χρόνο, όταν “το νερό ρέει από τη λίμνη”. Το ποσό αυτό με τα σημερινά δεδομένα αντιστοιχεί σε περίπου χίλια Ευρώ την ημέρα και το ποσό για το άνοιγμα και το κλείσιμο της διώρυγας ισοδυναμεί με πενήντα φορές το προηγούμενο. Τα ποσά αυτά πρέπει μάλλον να θεωρούνται απίθανα.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 114

Δηλαδή μήκους περίπου δεκαπέντε χιλιομέτρων και πλάτους περίπου ενενήντα μέτρων

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 113

Αναφέρεται στο μεγάλο λεκανοπέδιο γνωστό σαν Φαγιούμ, στο οποίο ρέει ο Νείλος στην περίοδο των πλημμυρών. Πρώτοι προσπάθησαν να ελέγξουν τις πλημμύρες στην Κάτω Αίγυπτο οι Φαραώ της Δωδέκατης Δυναστείας.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 112

Ο Ηρόδοτος (2.6) λέει ότι ο σχοίνος ήταν αιγυπτιακή μονάδα μέτρησης ίση με περίπου εξήντα στάδια, δηλαδή έντεκα περίπου χιλιόμετρα, αλλά ο Στράβωνας (17.1.24) λέει δεν είναι σταθερή και μπορεί να είναι από τριάντα μέχρι εκατόν είκοσι στάδια. Το Φαγιούμ απέχει περίπου εκατό χιλιόμετρα από την αρχαία Μέμφιδα.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 111

Η Αλεξάνδρεια περιγράφεται αναλυτικά στο Βιβλίο 17.52

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 110

Όπως οι περισσότεροι Έλληνες συγγραφείς, ο Διόδωρος δεν φαίνεται να γνωρίζει τη χρονολογική εξέλιξη της Αιγυπτιακής ιστορίας. Η Μεγάλη Θηβαϊκή Εποχή συνέβη αργότερα, στη διάρκεια της Δέκατης Όγδοης Δυναστείας, μετά το 1600 π. Χ., πολλούς αιώνες μετά την ίδρυση της Μέμφιδας.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 109

Οι Αιγύπτιοι ήξεραν το μήκος του έτους και το καθόριζαν σε 365 ημέρες. Δεν υπάρχει πουθενά αλλού αναφορά ότι προσέθεταν μια ακόμα ημέρα κάθε τέσσερα χρόνια, όπως λέει εδώ ο Διόδωρος. Η μεγαλύτερη συνεισφορά των Αιγυπτίων στο ημερολόγιο είναι η απόρριψη του σεληνιακού μήνα και η υιοθέτηση του ηλιακού

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 108

Εδώ ο Διόδωρος εγκαταλείπει τον Εκαταίο, τον οποίο αντέγραψε – με μικρές προσθετικές παρατηρήσεις – σε όλο το κεφάλαιο.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 107

Αντί για “πάχος ενός πήχη” θα έπρεπε να λέει: “πλάτος ενός πήχη”. Οπότε το διάστημα προβολής της κάθε μέρας είναι ένας τετραγωνικός πήχης.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 106

Κατά τον Πλούταρχο (1γ), Περί ϊσιδος και Οσίρεως, οι φιγούρες των δικαστών δεν έχουν χέρια και τα μάτια τους είναι δεμένα, γιατί: ὡς ἄδωρον ἅμα τὴν δικαιοσύνην καὶ ἀνέντευκτον οὖσαν, δηλαδή για να δειχθεί ότι η δικαιοσύνη δεν δέχεται δώρα και δεν επηρεάζεται.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 105

Τα ανάγλυφα δείχνουν τον Ραμσή στο άρμα του και μπροστά του τα χέρια και τα γεννητικά όργανα των σκοτωμένων, όχι των αιχμαλώτων.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 104

Πρόκειται για την εκστρατεία του Ραμσή Β' κατά των Χιττιτών το 1288 π. Χ. και για τη μεγάλη μάχη που ακολούθησε κοντά στην πόλη Κάδες, στον ποταμό Ορόντη.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 103

Το βάρος του κολοσσιαίου αυτού αγάλματος του Ραμσή υπολογίζεται σε χίλιους τόνους

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 102

Πρόκειται για τους περίφημους τετράγωνους κίονες με τη μορφή του Όσιρι, οι οποίοι όμως δεν είναι μονολιθικοί, δηλαδή δεν είναι φτιαγμένοι από έναν μόνο ογκόλιθο.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 101

Πρόκειται για το μεγάλο μνημείο που έχτισε ο Ραμσής Β' και προοριζόταν για την ταφή του. Είναι το γνωστό σήμερα Ραμσείο. Στο κεφάλαιο 49, όπου ο Διόδωρος δεν ακολουθεί τον Εκαταίο, το αποκαλεί απλά “τάφο”. Ο όνομα Οσυμανδύας θεωρείται σαν ένα από τα ιερά επίθετα του Ραμσή αυτού.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 100

Ο Εκαταίος ο Αβδηρίτης ήταν ιστορικός και έζησε στο πρώτο μισό του τρίτου π. Χ. αιώνα, και συγγραφέας των Αιγυπτιακών, από τα οποία ο Διόδωρος παραθέτει πιο κάτω την περιγραφή του τάφου του Οσυμάνδυα. Ο Διόδωρος δεν παραθέτει αυτούσια τα γραφόμενα του Εκαταίου, αλλά τα παραφράζει με το δικό του τρόπο.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 99

Ο Καμβύσης έμεινε στην Αίγυπτο από το 522 μέχρι το 542 π. Χ. Ο Ηρόδοτος (3.16) αναφέρει αναλυτικά τις αποτρόπαιες πράξεις των Περσών κατά της θρησκείας των Αιγυπτίων. Οι αναφορές αυτές είναι οπωσδήποτε υπερβολικές και έγιναν στο τελευταίο στάδιο της παραμονής του Καμβύση στην Αίγυπτο.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 98

Πρόκειται σίγουρα για το Μέγα Ιερό του Άμμωνα στο Καρνάκ. Το πιο επιβλητικό μνημείο στην Αίγυπτο

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 97

Πρόκειται για στάβλους που άλλαζαν άλογα όταν ταξίδευαν ή πήγαιναν στον πόλεμο. Μερικοί ιστορικοί θέλουν όλη την παράγραφο 7 να έχει προστεθεί εκ των υστέρων. Η φράση των κατά Λιβύηην δεν είναι κατανοητή. Θήβες δεν υπήρχαν στη Λιβύη

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 96

Ομήρου Ιλιάδα, 9.380-385 (μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη). Ο Οδυσσέας μιλάει στον Αχιλλέα και του λέει ότι δεν αποδέχεται τα δώρα του Αγαμέμνωνα.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 95

Η Διόσπολη (η πόλη του Δία) είναι η Ρωμαική Diospolis Magna, την οποία οι Αιγύπτιοι ονόμαζαν Νου ή Νο, δηλαδή “η πόλη”.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 94

Ο Φαραώ αυτός δεν έχει ταυτοποιηθεί. Ο Αιγυπτιολόγος Wiedemann εικάζει ότι πρόκειται για τον Τεφ-ζουχτ της 23ης Δυναστείας.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 93

Η Αιθιοπική Περίοδος διήρκεσε περίπου από το 715 μέχρι το 663 π. Χ. (Εικοστή-Πέμπτη Δυναστεία). Η Περσική Περίοδος διήρκεσε περίπου από το 525 μέψρι το 332 π. Χ. και η Μακεδονική Περίοδος διήρκεσε περίπου από το 332 μέχρι το 30 π.Χ.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 92

Πρόκειται για τον Πτολεμαίο ΙΑ' τον Αυλητή (80 – 51 π. Χ.), τον πατέρα της Κλεοπάτρας

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 91

Πρόκειται για τη γνωστή μας αγριάδα, άγρωστις η κανίνα ή άγρωστις του κυνός

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 90

Η πρόταση αυτή, όπως είναι εδώ, δεν μπορεί να έχει γραφεί από τον Διόδωρο. Το περιεχόμενό της δεν συμφωνεί με αυτά που γράφονται στο τέλος του κεφαλαίου 41 στο Βιβλίο 17. Το Βιβλίο 17 είναι επίσης διαιρεμένο σε δυο τόμους.

Πίσω στην Τρίτη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 89

Ο Αγαθαρχίδης ήταν ιστορικός και γεωγράφος. Έζησε τον δεύτερο π.Χ. Αιώνα.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 88

Ο Οινοπίδης Χίος ήταν αστρονόμος και μαθηματικός και έζησε το 5ο αιώνα π.Χ.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωαση 87

Ο Διόδωρος γνώριζε ότι για να “μαλακώσει” το νερό, έπρεπε να βράσει

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 86

Πράγματι, υπήρχαν τέτοιες θεωρίες ανάμεσα στους Αιγύπτιους ιερείς που υπέθεταν ότι υπάρχει μια νότια εύκρατη ζώνη η οποία είναι κάτω από την διακεκαυμένη. Ο Νείλος, σύμφωνα με τη θεωρία αυτή, πήγαζε στην νότια εύκρατη ζώνη. Η θεωρία αυτή δεν είναι πολύ μακριά από την πραγματικότητα: ο Λευκός Νείλος πηγάζει λίγο κάτω από τον ισημερινό, αλλά τα νερά της ετήσιας πλημμύρας προέρχονται από τον Κυανό Νείλο, ο οποίος πηγάζει από τα οροπέδια της Αβυσσινίας.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 85

Εννοεί ότι δεν υπάρχουν μαρτυρίες ότι τα βουνά της Αιθιοπίας είναι ιδιαίτερα ψηλά.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 84

Δηλαδή βορειοδυτικά

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 83

Ονόματα βορείων ανέμων

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 82

Ο Δημόκριτος που ήταν σύγχρονος του Σωκράτη, εκτός από τη γνωστή θεωρία του για τα άτομα, ήταν ο πρώτος Έλληνας φιλόσοφος που προσπάθησε να συμπεριλάβει στα έργα του όλες τις γνώσεις της εποχής του.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 81

Εννοεί τα βόρεια γεωγραφικά πλάτη

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 80

Ηρόδοτος 2.25

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 79

Ο Θαλής μάλλον εννοεί τους ετήσιους βόρειο-δυτικούς ανέμους που φυσούν ακατάπαυστα το καλοκαίρι στη Μεσόγειο, αυτά που σήμερα οι Έλληνες ονομάζουν μελτέμια. Ο όρος πάντως δεν είναι σαφής, γεγονός που διαπιστώνει ο ίδιος ο Διόδωρος στο επόμενο κεφάλαιο.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 78

Ηρόδοτος, 2.32

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 77

Ο δεύτερος από τους Πτολεμαίος, που βασίλευσε από 285 μέχρι το 246 π.Χ. Ακολουθώντας το έθιμο των Αιγυπτίων Φαραώ, παντρεύτηκε την αδελφή του Αρσινόη. Μετά το θάνατό της (για μερικούς Αιγυπτιολόγους και πριν από αυτόν) θέλησε να καθιερωθεί με τη αδελφή-σύζυγό του σαν “θεοί-αδελφοί” κατά το πρότυπο των παλαιών Φαραώ. Το επίθετο ¨Φιλάδελφος” δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ στη διάρκεια της ζωής του. Στους συγχρόνους του ήταν γνωστός σαν Πτολεμαίος Πτολεμαίου (Πτολεμαίος γιος του Πτολεμαίου)

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 76

Πρόκειται για αρχαίοyς χρονικογράφους, που ο Θουκυδίδης (1.21) αποκαλεί “λογογράφους”, για να τους διακρίνει από τους ποιητές. Τα δυο κύρια χαρακτηριστικά τους ήταν ότι ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη μυθολογία και ότι απέφευγαν οποιαδήποτε κρίση για τα γεγονότα που περιέγραφαν. Ο Eλλάνικος ο Μυτιληναίος πέθανε λίγο μετά το 406 π.Χ. Ο Κάδμος ο Μιλήσιος δεν θεωρείται καν ιστορικός. Ο Εκαταίος ο Μιλήσιος επισκέφθηκε την Αίγυπτο το 526 π.Χ. και πέθανε λίγο μετά το 494 π.Χ.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 75

Οι Κυκλάδες, όπως λέει και το όνομά τους, είναι μικρά νησιά που συγκεντρώνονται γύρω από τη Δήλο. Από μακριά φαίνονται σαν μικροί λόφοι με σπιτάκια πάνω από τη θάλασσα. Κάπως έτσι φαίνονταν στην αρχαιότητα και οι πόλεις της Αιγύπτου όταν ο Νείλος πλημμύριζε της πεδιάδες της. Τώρα, με τα πολλά φράγματα στην Άνω Αίγυπτο, ο ποταμός δεν πλημμυρίζει πια την Αίγυπτο.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 74

Το αναφέρει και ο Όμηρος στην Οδύσσεια (4.86) :

ἐκεῖ ποὺ πάντοτες τ' ἀρνιὰ μὲ κέρατα γεννιοῦνται,
καὶ τρεῖς φορὲς τὰ πρόβατα γεννοβολοῦν τὸ χρόνο.
Μήτε τοῦ νοικοκύρη ἐκεῖ καὶ μήτε τοῦ πιστοῦ του
δὲ λείπει κρεάσι καὶ τυρὶ καὶ τὸ γλυκὸ τὸ γάλα·

(μετάφραση Αργύρη Εφταλιώτη)

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 73

Ο Ηρόδοτος (2.13) λέει ότι οι γεωργοί αφήνουν στα χωράφια τους χοίρους τους για να πατήσουν το σπόρο. Κατά πάσα πιθανότητα είδε μια τέτοια σκηνή στη διάρκεια της επίσκεψής του στην Αίγυπτο. Ο J. H. Breadstead στο βιβλίο του A History of Egypt (σελίδα 92) λέει ότι σε ένα μνημείο από το Παλαιό Βασίλειο που βρέθηκε στη Μέμφιδα, απεικονίζεται ένα κοπάδι πρόβατα να πατάει το σπόρο σε ένα χωράφι δίπλα στο Νείλο.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 72

Εννοεί τον ιπποπόταμο

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 71

Πρόκειται για τη γνωστή μας συκαμινιά Ficus Sycamorus

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 70

Πρόκειται για τη γνωστή μας μιμόζα, Momusops Schimperi

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 69

Πρόκειται γiα το φυτό Nelumbium spciosum, που ονομάζεται και Αιγυπτιακή φασολιά

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 68

Σύμφωνα με περιγραφή του Βιτρούβιου (10.6) η μηχανή αυτή του Αρχιμήδη αποτελείτο από ένα μεγάλο κοχλία (βίδα) που περιστρεφόταν μέσα σε μια ξύλινη υποδοχή. Σήκωνε το νερό, αλλά όχι τόσο όσο ο υδροτροχός.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 67

Η διώρυγα αυτή δεν έχει βέβαια καμιά σχέση με τη διώρυγα του Σουέζ. Ξεκινούσε από το Νείλο, λίγο πάνω από τη Βούβαστη, διέσχιζε την περιοχή που σήμερα ονομάζεται Ουάντι Τουμιλάτ, μέχρι τις ονομαζόμενες Πικρές Λίμνες, και συνέχιζε νότια, κατά μήκος της σημερινής διώρυγας του Σουέζ, μέχρι την Ερυθρά Θάλασσα. Η κατασκευή της διώρυγας αυτής είχε αρχίσει από την 19η Δυναστεία και συνεχίστηκε κατά την 12η. Επαναλήφθηκε στη διάρκεια βασιλείας του Δαρείου, όπως φαίνεται από την επιγραφή στην καλύτερα διατηρημένη από τις πέντε στήλες που έχουν βρεθεί και αναφέρονται στο θέμα: “Είμαι Πέρσης. Από την Περσία κατέλαβα την Αίγυπτο. Διέταξα να χτιστεί αυτή η διώρυγα του Νείλου που καταλήγει στην θάλασσα που έρχεται από την Περσία. Έτσι χτίστηκε αυτή η διώρυγα, όπως διέταξα. Και τα πλοία περνούν από την Αίγυπτο, μέσα από αυτή τη διώρυγα, μέχρι την Περσία, όπως ακριβώς σκόπευα”. Από ότι έχει απομείνει, συμπεραίνουμε ότι η διώρυγα είχε πλάτος περίπου 45 μέτρα και βάθος 4 ως 5 μέτρα.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 66

Ο Νεκώς βασίλευσε από το 609 μέχρι το 593, και ο Δαρείος από το 521 μέχρι το 485 π.Χ.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 65

Περιγράφονται αναλυτικά στο βιβλίο 3.35

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 64

Εννοεί ότι μόνο όταν ο άνεμος είναι αντίθετος μπορούν να ελέγξουν τα πανιά των πλοίων τους

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 63

Ο Ηρόδοτος (2.32) μιλάει περί “πολλών τελμάτων” στον ρου του Άνω Νείλου

Σημείωση 62

Σύμφωνα με τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς, ο Νείλος αποτελούσε το όριο ανάμεσα στην Ασία και την Αφρική.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 61

Ο U. Wilcken υποστηρίζει ότι αυτός ήταν ο πληθυσμός της Αιγύπτου στα μέσα του πρώτου αιώνα π.Χ. Ο Ιώσηφος (2.385), περίπου έναν αιώνα αργότερα, λέει ότι ο πληθυσμός ήταν 7.500.000, εκτός από τον πληθυσμό της Αλεξάνδρειας. Ο Διόδωρος (Βιβλίο 17.52) λέει ότι η Αλεξάνδρεια είχε τριακόσιες χιλιάδες “ελεύθερους” κατοίκους.

Δευτέρα 31 Αυγούστου 2009

Σημείωση 60

Ο Ηρόδοτος (2.177) αναφέρει “είκοσι χιλιάδες κατοικημένες πόλεις” στην Αίγυπτο, την εποχή του Άμαση (έκτος προ Χριστού αιώνας). Ο αριθμός των τριάντα χιλιάδων που δίνει ο Διόδωρος ίσως είναι σωστός αν συνυπολογίσουμε τα χωριά. Μπορεί όμως να χρησιμοποιεί τον αριθμό που δίνει ο Θεόκριτος (17.82), ο οποίος είχε γεννηθεί γύρω στο 305 π.Χ. και είχε υπολογίσει, κατά τρόπο περίτεχνο, τριάντα τρεις χιλιάδες τριακόσιες τριάντα τρεις πόλεις και χωριά

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 59

Ο Πτολεμαίος Λαγός, στρατηγός του Μεγάλου Αλεξάνδρου, υπήρξε ο ιδρυτής της δυναστείας των Πτολεμαίων στην Αίγυπτο. Έγινε κυβερνήτης της Αιγύπτου λίγο μετά το θάνατο του Αλέξανδρου το 323 π.Χ., έγινε βασιλιάς το 305 και βασίλεψε μέχρι το 283 π.Χ.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 58

Νησάκι στο λιμάνι της Αλεξάνδρειας.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 57

Η πρώτη σημαντική παράκτια πόλη δυτικά της Αλεξάνδρειας.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 56

Εννοεί τον Καμβύση με τον στρατό του που χάθηκαν στην έρημο, όπως περιγράφεται στο Βιβλίο 16.46

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη

Σημείωση 55

Η λέξη Βάραθρα, που σημαίνει άνοιγμα που εξαφανίζει, δεν αφορά αποκλειστικά στην Αίγυπτο, αλλά σε όλες τις περιοχές που παρουσιάζουν παρόμοιες φυσικές δυνατότητες. Γνωστό είναι το Βάραθρο των Αθηνών (που ο ίδιος ο Διόδωρος αναφέρει παρακάτω), κοντά στο Λόφο των Νυμφών, ένας γκρεμός στον οποίον έριχναν τους καταδικασμένους εγκληματίες.

Πίσω στην Δεύτερη Μερίδα του Πρώτου Βιβλίου της Ιστορικής Βιβλιοθήκης του Διόδωρου Σικελιώτη